menu

Rebellen en dwarsdenkers. Boekenweek 2020

De 85ste Boekenweek is begonnen. Dit jaar staat de Boekenweek in het teken van hen die ons voorstellingsvermogen vergroten: de rebellen en dwarsdenkers. Van de dromerige dwarsdenker die veilig thuis afreist naar een andere wereld tot de rebel die zijn messcherpe pen als wapen gebruikt tegen de status quo.

Rebellen en dwarsdenkers. Boekenweek 2020 - Jongbelegen.nu

Foto: ANP


Geschiedenis
De Boekenweek, die eigenlijk een tiendaagse is, werd in 1932 opgericht ter promotie van het Nederlandstalige boek met het doel ‘de positie van het algemene boek in de samenleving steviger te verankeren, eerst en vooral door het publiek te laten ontdekken welk een rijk boekenaanbod er het hele jaar rond in de boekwinkel te vinden is’. De Boekenweek kwam voort uit een Boekendag die de Nederlandsche Uitgeversbond vanaf 1930 organiseerde. 

Boekenweekgeschenk 
De Stichting Collectieve Propaganda van het Nederlandse Boek (CPNB) verzorgt sinds de start van de Boekenweek elk jaar de uitgave van het boekenweekgeschenk. 
Elk jaar schrijft een andere auteur deze novelle, roman of essay, dat door deelnemende boekwinkels wordt weggeven bij de besteding van een bepaald bedrag aan gekochte boeken. 
In 1941 verscheen er een boekenweekgeschenk, maar dat werd op last van de Duitse bezetter al snel van de markt gehaald. Waarschijnlijk omdat een van de schrijvers van dit ‘Novellen en Gedichten’ Victor van Vriesland was, die van Joodse afkomst was. 
In de jaren ’40, ’50 en ’60 werd het boekenweekgeschenk vaak anoniem geschreven om er zo een prijsvraag aan te kunnen koppelen. Lezers moesten raden wie de auteur was. Hella Haasse, die als enige driemaal het boekenweekgeschenk schreef, was bijvoorbeeld de auteur van het anonieme ‘Oeroeg’. Dit jaar is het boekenweekgeschenk van de hand van Annejet van der Zijl. Het heet ‘Leon & Juliette’ en je krijgt het bij besteding van 15 euro. 

Boekenbal
In 1947 werd het eerste Boekenbal gehouden in het Koninklijk Concertgebouw in Amsterdam. Het bal vindt sindsdien traditioneel plaats op de avond voor het begin van de Boekenweek, de locatie kan verschillen. Eind jaren ’70 bloedde deze traditie dood, maar begin jaren ’80, toen het accent van de Boekenweek verschoof naar het ‘literaire boek’, groeide het bal met de aanwezigheid van veel feestende (en drinkende) bekende schrijvers uit tot een mediaspektakel. Het bal is alleen toegankelijk voor wie door de uitgeverijen wordt uitgenodigd. Sinds 2002 wordt er in Paradiso, tegelijk met het Boekenbal, een alternatief bal gegeven. Dit ‘Bal der Geweigerden’ is ontstaan uit kritiek op het uitnodigingsbeleid, dat door velen gezien wordt als elitair. Ook vinden de organisatoren van dit ‘tegenbal’ dat er op het boekenbal te weinig aandacht wordt besteed aan echte literatuur. 

Relletjes
Het Boekenbal is regelmatig toneel geweest van relletjes. Deels omdat de drank er rijkelijk vloeit en deels omdat er in boekenwereld mensen rondlopen die elkaars bloed wel kunnen drinken. Zo kreeg in 2000 Freek de Jonge het aan de stok met Harry Mulisch over zijn boekenweekgeschenk ‘Het theater, de brief en de waarheid’ waarin hij volgens De Jonge de in scène gezette zelfontvoering van Jules Croiset verdedigde. Freek liet doorschemeren dat hij tijdens het Boekenbal het boek zou verbranden, maar loste de gespannen situatie op door tijdens zijn optreden Mulisch om een vuurtje te vragen. Beau van Erven Dorens maakte het in 2004 te bont door voor het oog van televisiecamera’s te proberen iemand een vuistslag te geven. Hij werd het gebouw uitgegooid. 

Tijd voor Lezen
Sinds jaren besteedt de NS aandacht aan de Boekenweek. Onder het motto ‘Tijd voor Lezen’ mag iedereen die op de laatste dag van de week (zondag) een  boekenweekgeschenk in de trein bij zich heeft de hele dag gratis reizen. 

Hier kun je de voorwaarden van deze actie lezen

Kijk hier voor alle info over de Boekenweek 2020

maart 2020
Wim van der Oest
Kan lezen en schrijven met woorden. Vier decennialang tekstschrijver en auteur. Enthousiast medeoprichter van Jongbelegen. Waarom? Omdat hij online maar bar weinig magazines kon vinden die niét tuttig en ouderwets zijn.

Goed stuk

Deel dit artikel: