menu

De beroemde lippensofa van Dalí ontstond op de achterkant van een envelop

Een van 's werelds meest bekende meubelstukken, de Mae West Lips sofa van Salvador Dalí, begon het leven als een schets op de achterkant van een envelop. Dat heeft onderzoek in het archief van een landhuis in Sussex onthuld. De schets werd gevonden in West Dean bij Chichester, het voormalige huis van Dalí's beschermheer Edward James.  Deskundigen zeggen dat het onthult in welke mate James betrokken was bij de creatie van de sofa uit 1930 die een van de emblemen is van de surrealistische beweging.

De beroemde lippensofa van Dalí ontstond op de achterkant van een envelop - Jongbelegen.nu

Artistieke grootheden

De vondst is gedaan als onderdeel van de voorbereidingen die West Dean treft om James' archief van 2.300 items te digitaliseren en online te zetten. Dit archief bevat een aantrekkelijke hoeveelheid correspondentie, eerste uitgaven en schetsen van een groot aantal 20e-eeuwse artistieke grootheden. Daartoe behoort Dalí en andere surrealistische kunstenaars als Picasso, Magritte, Duchamp en Cocteau. Volgens de collectiebeheerder bij West Dean, is de Mae West sofa ontstaan uit het idee van James uit 1936 om de salon van zijn Londense huis een volledig surrealistisch interieur te geven. Dit idee prikkelde Dalí's verbeelding en de twee begonnen erover te praten, waarbij de een de ander voedde.  

Seksbom

Dalí had al een schets gemaakt voor een project dat hij omschreef als ‘Mae West's gezicht dat kan worden gebruikt in een surrealistisch appartement’ ter ere van de filmster en seksbom. Op een gegeven moment suggereerde James dat West's lippen de inspiratie konden zijn voor een sofa en zei hij dat hij de productie ervan op zich zou nemen. De schets op de achterkant van een envelop die in het archief werd ontdekt, zou het werk zijn van Edward Carrick, een ontwerper met wie James in die tijd ook samenwerkte.  

Roze satijn

De in West Dean gevonden schets heeft waarschijnlijk gediend voor de productie van de eerste Lips sofa. Dit was een roze satijnen versie, gekleurd om te passen bij de schokkende roze kleur lippenstift van ontwerpster Schiaparelli, voor wier appartement hij waarschijnlijk bestemd was. Uit brieven in het archief blijkt ook dat het oorspronkelijk James’ bedoeling was om deze sofa met leer te bekleden. Maar Schiaparelli vond dat geen goed idee en zei dat ze de sofa veel liever in satijn had.  

Kleurrijk persoon

Edward James (1907-1984) was een kleurrijk en gecompliceerd personage wiens leven vaak controversieel was. Er werd gespeculeerd dat hij de kleinzoon was van koning Edward VII, die een regelmatige bezoeker was van West Dean waar hij zijn buitenechtelijke dochter Evelyn, James' moeder, zou hebben bezocht. James gebruikte zijn enorme rijkdom, het resultaat van twee geërfde fortuinen, om het werk te financieren van surrealistische kunstenaars in Europa en ook Mexico, waar hij veel van zijn tijd doorbracht en waar hij een betonnen surrealistische beeldentuin aanlegde, Las Pozas geheten. 

Schatten

James bewaarde een fenomenale hoeveelheid papierwerk en het heeft vele jaren geduurd om het archief te ontrafelen. Het zit vol met schatten en we zijn nu bijna klaar om ze via digitalisering met een bredere wereld te delen. West Dean werd een kunstacademie in 1971, tegen het einde van James' leven en de ambitie is om de 50e verjaardag te vieren met de virtuele opening van het archief.  

Iconisch

De lipsofa bereikte zijn iconische status in de jaren ‘60 en ‘70 van de vorige eeuw toen hij als voorloper van de popart werd gezien en een nieuw leven werd ingeblazen. Remakes volgden over de hele wereld en beroemdheden als Kylie Minogue, Beyoncé en Katy Perry zijn gefotografeerd terwijl ze erop poseerden. Het is een nogal seksueel uitgesproken object en het was uniek. In de tijd van Dalí en James was de openlijke seksualiteit ervan niet algemeen aanvaard, maar vandaag is dat heel anders. Het werd een embleem van seksualisering. Er bestaat een mogelijkheid dat er nog een originele sofa bestaat, waarschijnlijk in Frankrijk. Het is dus altijd mogelijk dat er op een dag ergens een opduikt tijdens een veiling.

oktober 2021
Wim van der Oest
Kan lezen en schrijven met woorden. Vier decennialang tekstschrijver en auteur. Enthousiast medeoprichter van Jongbelegen. Waarom? Omdat hij online maar bar weinig magazines kon vinden die niét tuttig en ouderwets zijn.

Goed stuk

Deel dit artikel: