‘De Chinees’ is nu Nederlands immaterieel erfgoed

‘De Chinees’, of liever gezegd het Chinees-Indische restaurant, heeft eindelijk de status gekregen die het verdient. Het kenniscentrum dat de lijst van Nederlands immaterieel erfgoed beheert, heeft het toegevoegd aan de lijst. Vooral omdat het een unieke combinatie is van culturen, die je vrijwel nergens anders in de wereld vindt.

Cheung Kwok Low

In 1920 opende Cheung Kwok Low in de Rotterdamse wijk Katendrecht het eerste Chinese restaurant van Nederland. Zijn klanten waren Chinezen die als goedkoop personeel in China geworven werden door de Stoomvaartmaatschappij Nederland en die zich in Rotterdam vestigden. Tijdens de Depressie van de jaren ’30 werden veel van hen ontslagen. Om het hoofd boven water te kunnen houden openden ook anderen eethuisjes. 

Chinees wordt Chinees-Indisch

Na de Tweede Wereldoorlog kwam er vraag naar Indisch eten. De soldaten die terugkeerden uit Indonesië hadden daar de smaak te pakken gekregen en de naar Nederland verhuisde Indische Nederlanders hadden niet zo’n trek in zuurkool met worst. In Den Haag en Amsterdam openden enkele van hen Indische restaurants. Toen de Chinese restauranthouders zagen hoe populair Indisch eten werd, kaapten zij koks weg bij de Indische eethuisjes en zo verschenen gerechten als nasi rames, babi pangang en gadogado op hun menukaarten. Omdat ook steeds meer niet-Indische Nederlanders klant bij hen werden pasten zij wel de gerechten aan. Er werden minder pittige kruiden gebruikt en de maaltijden werden vetter. Door de jaren heen vestigden zich door heel Nederland meer en meer van dit soort restaurants en stond (en staat) in menig huishouden de afhaalmaaltijd regelmatig op het menu. 

Meer Dan Babi Pangang

De toevoeging aan de Inventaris Immaterieel Erfgoed, zoals de lijst officieel heet, is grotendeels te danken aan de Stichting Meer Dan Babi Pangang. Deze stichting heeft zich onder meer ten doel gesteld de Aziatische cultuur in de breedste zin te promoten. Aanleiding voor de stichting om het Chinees-Indische restaurant op de lijst te krijgen is de grote terugloop in deze restaurants de afgelopen tien jaar (-22%) en daarmee de dreiging dat de cultuur van het Chinees-Indisch restaurant en de bijbehorende fusion gerechten (zoals bijvoorbeeld Babi Pangang) dreigen te verdwijnen uit het Nederlandse straatbeeld. De indiening voor de inventaris door de stichting werd medeondertekend door de VCHO, de Vereniging Chinese-Aziatische Horeca Ondernemers, dat 1.300 leden telt. Li Ping Lin, directeur van deze vereniging zegt: ‘De Chinees-Indische restaurantcultuur is onlosmakelijk verbonden met de geschiedenis van de Chinese gemeenschap in Nederland. Deze restaurants hebben niet alleen de basis gelegd voor de integratie en acceptatie van de Chinezen in Nederland, maar ook voor de populariteit van de huidige Chinese en Aziatische horeca’. 

Actieve en bewuste inzet

Bijschrijving in de Inventaris Immaterieel Erfgoed Nederland geeft aan dat een erfgoedgemeenschap zich actief en bewust inzet voor de toekomst van haar immaterieel erfgoed. Het draagt bij aan bewustzijn van het belang van dit erfgoed binnen en buiten de gemeenschap. De Inventaris Immaterieel Erfgoed Nederland is een middel om erfgoedgemeenschappen te helpen in de borging van hun erfgoed. Het gaat om immaterieel erfgoed dat in Nederland beoefend wordt. Het Kenniscentrum Immaterieel Erfgoed Nederland geeft uitvoering aan het UNESCO Verdrag (2003) in Nederland. Een van de verplichtingen die voortvloeit uit de ondertekening van dit verdrag is het samenstellen van een inventaris van immaterieel erfgoed. In Nederland is gekozen voor een procedure waarbij de erfgoedgemeenschappen zelf hun immaterieel erfgoed kunnen voordragen. 

 Nog zes nieuwe toevoegingen

Naast de Chinees-Indische restaurantcultuur besloot het kenniscentrum ook zes andere zaken toe te voegen aan de lijst met Nederlands immaterieel erfgoed: het carnaval in Noordoost-Twente, het hindoeïstische feest Holi Phagwa, de Brabantse orgelcultuur, de riviervisserij, het SKS-kampioenschap Skûtjesilen in Sneek en de traditionele bevloeiing van grasland. De Inventaris Immaterieel Erfgoed Nederland bestaat nu uit zo'n 160 oude activiteiten, tradities en ambachten die beoefenaars niet verloren willen laten gaan en willen doorgeven aan volgende generaties. Op de inventaris staan onder meer ook fierljeppen, het sinterklaasfeest, de Friese Strontweek en het Rotterdamse Zomercarnaval.

Bekijk hier video’s over immaterieel erfgoed: https://www.youtube.com/channe...

Bronnen: NOS en Stichting Meer Dan Babi Pangang