menu

Gouwe Ouwejaarsconference

De oudejaarsconference is een typisch Nederlands verschijnsel, net als de vorm van cabaret die wij in ons land kennen. De gewoonte om op een humoristische manier het voorbije jaar te bekijken en eens flink uit te halen naar iedereen die in de ogen van de cabaretier iets niet helemaal goed heeft gedaan, begon in 1954 met een conference van Wim Kan op de VARA-radio.

Gouwe Ouwejaarsconference - Jongbelegen.nl

Kloris en Roosje

Op 3 januari 1638 werd, ter gelegenheid van de opening van de eerste stenen schouwburg van Amsterdam, het treurspel ‘Gijsbrecht van Aemstel opgevoerd. In 1707 werd ‘de Gijsbrecht’ voor het eerst gevolgd door ‘De bruiloft van Kloris en Roosje'. Om het publiek niet al te droevig gestemd huiswaarts te laten keren na het treurspel werd het de gewoonte om als afsluiter een komedie te laten volgen. Vast onderdeel van ‘De bruiloft van Kloris en Roosje’ was de nieuwjaarswens, uitgesproken door de ouders van de bruidegom, Thomasvaer en Pieternel. Voordat het publiek, het gemeentebestuur en de directie van de schouwburg een gelukkig nieuwjaar werd gewenst, werd eerst teruggeblikt op het afgelopen jaar. Deze jaarlijkse gewoonte bleef in Amsterdam bestaan tot 1968.  

Wim Kan

‘Om samen het kleinkunstjaar uit te luiden, luisteren we vanavond naar Wim Kan die het uur zal vullen met eigen liedjes en conferences’, kondigde een presentator op 31 december 1954 om negen uur ’s avonds aan op de VARA-radio. De conference met de titel ‘Nou weet je wa’k bedoel’ was op 25 en 26 december opgenomen in de kleine zaal van het Concertgebouw in Amsterdam. Wim Kan koos de opname van 25 december voor de uitzending. Het is opvallend dat Kan juist de politieke partij PVDA, die nauw verweven was met de VARA, op de hak nam in deze conference. In 1956 volgde zijn tweede oudejaarsconference. Kan kreeg opnieuw hoge luistercijfers en besloot er mee verder te gaan. In 1973 besloot Kan om een oudejaarsconference op televisie te doen. Dit was een groot succes, de conference had een kijkdichtheid van 73,9%. Kan besloot hierna om de drie jaar een oudejaarsconfrence te houden.  

Voor het eerst op televisie

Op oudejaarsavond 1969 werd voor de eerste keer een conference op televisie uitgezonden. Dit was ‘Heer, ik kom hier om te twijfelen’ van Seth Gaaikema. Twee jaar later maakte hij een echte oudejaarsconference met een terugblik op het voorbijgegane jaar.  

Neerlands Hoop 

Op de radio werd de serie van Wim Kan onderbroken door Neerlands Hoop van Freek de Jonge, Bram Vermeulen en Jan de Hont. Zij hielden in 1977 in het VARA-radioprogramma ‘In de Rooie Haan’ een oudejaarsconference. In 1981 zou Wim Kan opnieuw een oudejaarsconference maken, maar er ontstond onenigheid tussen hem en de VARA nadat teksten uit de conference waren uitgelekt. De KRO bood uitkomst en gaf Kan een optreden in het televisieprogramma van Aad van den Heuvel, de ‘Alles is Anders show’ op oudejaarsavond.  

Freek de Jonge

In 1982 volgde de laatste oudejaarsconference van Wim Kan, de stok werd letterlijk en figuurlijk overgenomen door Freek de Jonge. Terwijl Wim Kan op het ene net optrad zond de IKON de oudejaarsconference van Freek op het andere net uit. Tjdens de afsluiting van Wim Kan gaf hij virtueel het stokje aan Freek de Jonge door, die het in zijn conference aannam. Het idee om een echt stokje te gebruiken kwam trouwens van Wim Kan zelf.  

Nieuwe gezichten

Na een aantal oudejaarsconferences van Seth Gaaikema en Freek de Jonge kwamen er nieuwe gezichten op oudejaarsavond. Lebbis en Jansen stonden in het theater met een oudejaarsconference en 1989 maakte Youp van 't Hek zijn debuut in de oudejaarsconference. Deze conference was meteen een groot succes en maakte van Youp een gevestigde naam. In 1990 was het toch weer de beurt aan Seth Gaaikema en in 1992 was het weer Freek. In 1993 was er geen oudejaarsconference, maar een grote show van Paul de Leeuw, een extra lange uitzending van ‘De schreeuw van de Leeuw’ met af en toe referenties naar de oudejaarsconference.  

De oudejaarsconference tot nu

In 1995 doet Youp van ’t Hek zijn twee oudejaarsconference. Het publiek kan er wel om lachen, maar de pers sabelt het optreden neer. Ook Freek heeft dat jaar een oudejaarsconference op televisie, Het Luik geheten. In de jaren tot nu worden er vrijwel elke oudejaarsavond conferences op zowel de radio als de televisie gespeeld. In 1999 speelt Youp van 't Hek zijn derde oudejaarsconference en deze wordt door de pers veel beter ontvangen dan zijn tweede. Seth Gaaikema speelt op 22 december de millenniumconference, een overzicht van de afgelopen eeuw in plaats van het jaar. Nieuwe conferenciers in de opvolgende jaren zijn Javier Guzman met de Sinterklaasconference, Guido Weijers met de eerste oudejaarsconference op de commerciële televisie en Herman Finkers in 2015 met zijn rechtstreeks vanuit de Leidse Schouwburg uitgezonden oudejaarsconference. Guido Weijers heeft sinds 2000 de meeste oudejaarsconferences gedaan, maar liefst zeven keer, waarvan de eerste keer in 2006.

Morgenavond kunnen we Youp van ’t Hek zien in zijn allerlaatste oudejaarsconference. Althans, dat zegt hij nu…

 

 

december 2020
Wim van der Oest
Kan lezen en schrijven met woorden. Vier decennialang tekstschrijver en auteur. Enthousiast medeoprichter van Jongbelegen. Waarom? Omdat hij online maar bar weinig magazines kon vinden die niét tuttig en ouderwets zijn.

Goed stuk

Deel dit artikel: