menu

Lekker de hele middag in ‘de’ Cineac zitten

De Cineac, de naam komt van het Franse Cinéma d'Actualité, was een bioscoopketen die werd opgezet door Pathé en waar het filmjournaal werd vertoond. In Frankrijk richtte Pathé de eerste Cineac op en al snel waren die nieuwstheaters erg succesvol. Alleen in Parijs waren er in 1934 al twintig van deze bioscopen. Ook in Nederland was ‘de’ Cineac decennialang populair.

Lekker de hele middag in ‘de’ Cineac zitten - Jongbelegen.nu

Doorlopend journaal

In Nederland was er een Cineac in Amsterdam, Den Haag, Utrecht en Rotterdam. Aan het hoofd stond bij de oprichting directeur Van Gelder en iedere Cineac had een eigen bedrijfsleider. Het programma duurde een uur en bestond uit een filmjournaal en enkele andere filmpjes. Deze werden steeds meteen herhaald als een doorlopende voorstelling. Bezoekers konden op elk gewenst moment de bioscoop betreden en verlaten met de mogelijkheid om langer dan de duur van het programma te blijven zitten. Zo kon je voor één entreeprijs de hele middag in de bioscoop zitten en het programma meermalen zien. De jeugd van toen maakte dan ook graag gebruik van deze mogelijkheid.

Rotterdam

In 1935 werd de Cineac NRC aan de Coolsingel 17 geopend. Maar als gevolg van het bombardement van 14 mei 1940 werden de voorstellingen gestopt. In 1957 heropende deze Cineac op Coolsingel 103, naast de Bijenkorf. Vanaf 1977 werd deze vestiging dan ook Cineac Bijenkorf genoemd. Deze Cineac sloot in 1989. In 1940 werd de Cineac AD geopend op Coolsingel 60. Het gebouwencomplex werd ontworpen door Arthur Staal en werd ingericht door Pieter den Besten. Op 27 mei 1971 woonde Koningin Juliana de première bij van de film ‘Dood in Venetië’ van Luchino Visconti met Dirk Bogarde in de rol van de verliefde Gustav von Aschenbach. Het theater sloot in 1984.

Amsterdam

De Cineac in Amsterdam was gevestigd in de Reguliersbreestraat tegenover het Tuschinski Theater en werd gemakshalve Cineac Reguliersbreestraat genoemd. De bioscoop werd ontworpen door architect Jan Duiker in de stijl van de Nieuwe Zakelijkheid of het Nieuwe Bouwen. De bioscoop werd in 1934 gebouwd. De Cineac keten verbond zich vaak aan een plaatselijke krant. De Cineac aan de Reguliersbreestraat stond in het begin dan ook bekend als de Cineac Handelsblad. De gevel bestond uit veel glas en staal. De muren van de filmzaal werden met asbest bespoten voor een goede akoestiek. Ook had de architect gedacht aan de bezoekers die nog kaartjes moesten kopen, want ook buiten werden verwarmingselementen gemonteerd. In 1938 werd in Amsterdam op het Damrak een tweede Cineac geopend. Deze sloot in 1983.

Riksbioscoop

In 1992 werd de Cineac heropend als zogenaamde riksbioscoop. Het was de eerste in Nederland, maar al gauw kwamen er ook riksbioscopen in andere steden. Er werden films van een half jaar tot een jaar oud vertoond, tegen een entreeprijs van twee gulden vijftig. Dit idee kwam uit Amerika waar de dollarbioscoop bestond. In Amsterdam werd in het begin de oude Cineac-formule gehanteerd, waarbij de bezoeker kon komen en gaan wanneer hij wilde. Dit trok veel daklozen aan die de hele dag lekker binnen konden zitten. Daarom warden in 1993 vaste uren ingesteld. Na verloop van tijd verhuisde de riksbioscoop naar een zaal van Tuschinski, met een eigen ingang aan de Reguliersbreestraat. Hoewel het experiment geslaagd werd genoemd, sloot de laatste riksbios in 1996.

Beschermd monument

In 1994 werd het gebouw grondig verbouwd en gerestaureerd en werd de gevelconstructie verbeterd. De buitenkant van het Cineac gebouw is een beschermd monument. In 1996 werd de Cineac een bioscoop voor normale filmvoorstellingen. Nadat de restaurantketen Planet Hollywood en ID&T, die het als evenementenlocatie gebruikte, er waren gevestigd kwam er de Restaurant Club Cineac waarin de nadruk lag op loungen. In 2006 werd DJ Tiësto mede-eigenaar van de Amsterdamse Cineac. Op 7 juni 2007 werd de nieuwe club van DJ Tiësto geopend, een club met elektronische muziek en Chinese maaltijden.

 

 

 

 

augustus 2021
Wim van der Oest
Kan lezen en schrijven met woorden. Vier decennialang tekstschrijver en auteur. Enthousiast medeoprichter van Jongbelegen. Waarom? Omdat hij online maar bar weinig magazines kon vinden die niét tuttig en ouderwets zijn.

Goed stuk

Deel dit artikel: