Na dertig jaar nog steeds actueel: Thelma & Louise
Toen de film Thelma and Louise in 1991 werd uitgebracht, ontketende hij een golf van controverse die de cast en de crew leek te verrassen. Geena Davis en Susan Sarandon verschenen op de cover van Time magazine, onder de kop ‘Why Thelma & Louise Strikes A Nerve’. Was het een ondoordacht gewelddadige film waarin twee vrouwen verschrikkelijke misdaden pleegden in de naam van ‘empowerment’? Gedroegen zij zich als mannen onder het mom van het feminisme? Of was het in feite vrouwenhaat, oneerlijk tegenover mannen, omdat het alle mannelijke personages als afschuwelijk afschilderde? Over die zenuw die de film raakte is in ieder geval heel wat af-gediscussieerd. En na dertig jaar is de film nog steeds actueel.
Popcultuur
In de jaren daarna is die Ford Thunderbird uit 1966 behalve de Grand Canyon ook de canon van de klassieke cinema binnengereden. De film is zo vaak uitgezonden en nagebootst dat de ruwe opzet van het verhaal bekend zou moeten zijn: twee vrouwen gaan een weekendje weg, komen een verkrachter tegen, schieten hem neer, gaan op de vlucht en rijden dan, in plaats van zichzelf aan te geven, in volle glorie de Grand Canyon in. De film heeft een cartooneske stempel gedrukt op de popcultuur, wat getuigt van zijn genialiteit, maar de film zelf is veel complexer. Er is genoeg aan de film dat gedurfd blijft, maar een van de moedigste beslissingen die schrijver Callie Khouri en regisseur Ridley Scott hebben genomen is om de film grappig te laten zijn, ondanks de zwaarte van sommige verhaallijnen. De film is snel, sarcastisch, zelfs onnozel soms. Thelma zegt tegen Louise dat ze de radio van de agent moet kapotschieten. Dus vernielt ze de radio die muziek maakt in zijn auto.
Buitenbeentje
Waar binnen de productie veel over is gediscussieerd en ruzie gemaakt is het einde van de film zoals we dat nu kennen. Er lagen namelijk ook scriptversies op tafel waarin de dames vlak voordat de auto over de rand gaat zich in veiligheid brengen door eruit te springen. Sarandon heeft gezegd dat ze hard heeft gevochten om het einde te behouden zoals het oorspronkelijk was geschreven: de Thunderbird zeilt met de twee vrouwen erin de Grand Canyon in. En ze kreeg haar zin. Over haar rol zei ze eens ‘Het gebeurt niet vaak dat je als vrouw een outlaw kan spelen.’ Thelma & Louise had de deuren moeten openen voor meer vrouwen die op een dergelijke rauwe wijze de ‘bad guy’ kunnen spelen. Maar dat gebeurde niet echt en daarmee blijft Thelma & Louise een buitenbeentje.
#MeToo
Het is moeilijk om Thelma & Louise niet door een #MeToo-lens te zien. Er zijn recente series en films die de invloed ervan tonen, van Promising Young Woman tot I May Destroy You. Ze gaan allemaal over de nasleep van seksueel geweld. Maar het komt ook door hun dubbelzinnige moraal. ‘Ik zal zeggen dat hij me verkrachtte en dat jij hem neerschoot. Dat komt dicht bij de waarheid,’ zegt Thelma, op zoek naar een uitweg. Maar het is niet de waarheid. Louise doodt de verfoeilijke Harlan niet omdat hij Thelma verkracht. Ze schiet hem neer omdat hij geen spijt heeft, niet gekalmeerd is, boos is dat Louise hem tegenhield en omdat hij haar een trut noemt.
PTSD
De scenarioschrijver strooit met kruimeltjes van Louise's traumatische achtergrondverhaal, zonder ooit te duidelijk te zijn. Er is iets vreselijks met haar gebeurd en er is geen twijfel dat haar beslissing in een fractie van een seconde om die trekker over te halen zijn wortels heeft in Texas. Het is een karakterstudie in PTSD. Bovendien is Louise te wereldwijs om te denken dat iemand hen zou geloven, zelfs als ze de politie hun versie van wat er gebeurd is zou vertellen. Een bar vol mensen zag Thelma wang tegen wang dansen met de doodgeschoten man. Niemand zou accepteren dat hij haar aanviel. ‘We leven niet in dat soort wereld, Thelma!’ zegt Louise. Na 30 jaar leven we nog steeds niet in zo'n wereld. Wanneer de twee nog steeds hun weekendtrip aan het plannen zijn, zonder te weten dat het hun laatste zal zijn, pest Louise Thelma zachtjes voor het verdragen van haar vreselijke man Darryl. ‘Je bent waar je genoegen mee neemt,’ zegt ze. De grootste nalatenschap van Thelma & Louise is de boodschap om geen genoegen te nemen. Zo is dit dit dertig jaar oude meesterwerk nog steeds actueel en raakt het een gevoelige snaar.
Foto: MGM
