Waarom we juist nu hunkeren naar een goeie knuffel

We horen het veel om ons heen: we missen knuffels. Knuffels tussen ouders en volwassen kinderen, knuffels tussen vrienden en familieleden. Een recente enquête plaatste omhelzingen hoog op een lijst van 30 dingen waar mensen na de lockdown het meest naar uitkijken, vlak na het bezoeken van vrienden en familie (die ze ongetwijfeld zullen omhelzen) en uit eten gaan in restaurants. Om te begrijpen waarom we hunkeren naar de aanraking van andere mensen, moeten we kijken naar onze evolutionaire en sociale geschiedenis én vooral naar onze huid.

Hulpeloos

Mensen worden hulpeloos geboren. Vanaf onze geboorte zijn we afhankelijk van anderen om ons te voeden, warm te houden en te troosten als we verdrietig zijn. Net als alle zoogdieren zijn wij van nature geneigd lichamelijk contact te zoeken om te kunnen overleven. Aanraking speelt een belangrijke rol in vroege verzorgende interacties. Huid-op-huid contact tussen een moeder en haar baby helpt bij het reguleren van de hart- en ademhalingsfrequentie van het kind, vermindert het niveau van stresshormonen, bevordert de groei en vormt de zich ontwikkelende hersenen.  

Sociale relaties

Hoe betrouwbaarder en gevoeliger deze vroege zorgverlening is, hoe groter het voordeel voor de gezondheid en het welzijn van het kind later in het leven zal zijn. Aanraking geeft baby's het signaal dat er steun beschikbaar is en dat ze veilig zijn. Als we ouder worden, speelt aanraking een belangrijke rol bij de vorming en instandhouding van sociale relaties tussen volwassenen. Als we in nood zijn, grijpen we terug op onze vroegere ervaringen met aanraking en vertrouwen we op non-verbale steun zoals handjes vasthouden, knuffels en liefkozingen.  

Onze huid

De troostende, lonende voordelen van aanraking vinden hun oorsprong in onze huid, die is uitgerust met een verscheidenheid aan zintuiglijke receptoren die ons informeren over wat er gebeurt aan de oppervlakte van ons lichaam. Een vlieg landt op onze neus, we krijgen jeuk, we stoten een teen, we voelen de warmte van de zon, iemand knijpt in onze hand. Deze signalen worden in onze hersenen gecombineerd met contextuele informatie -zoals hoe we ons voelen en wie we omhelzen- om de lonende, aangename sensaties op te wekken waarnaar velen van ons momenteel hunkeren.  

Zenuwen

Tot vrij recent hebben neurobiologen die onze tastzin bestuderen zich geconcentreerd op de sensorische zenuwen die ons in staat stellen oppervlakken, texturen en voorwerpen te detecteren en te verkennen. Deze zintuiglijke receptoren, die het meest voorkomen in de huid van onze handen en vingers, zenden snel signalen naar delen van de hersenen die dit aspect van de tastzin verwerken. Maar onderzoekers zijn nu steeds meer geïnteresseerd in aanraakgevoelige zenuwen in kerngebieden van het lichaam, zoals de rug, die pas onlangs zijn ontdekt. Dit tweede type van sensorische zenuwen zendt signalen naar delen van onze hersenen die zich bezighouden met emotionele verwerking. Ze reageren het best op de temperatuur van de huid en zachte, strelende aanrakingen.  

Langzaam strelen

Observatiestudies hebben uitgewezen dat wanneer mensen gevraagd wordt hun kindje of hun romantische partner te strelen, zij spontaan de langzame streelsnelheid gebruiken die deze zenuwvezels verkiezen. Deze aanraking wordt subjectief als aangenaam ervaren. Ze kalmeert en verzacht ons fysiologisch, verlaagt de hartslag en vormt een buffer tegen de effecten van stress. Wanneer deze zenuwen gestimuleerd worden, zenden zij signalen via het ruggenmerg naar de hersenen waar zij een grote hoeveelheid van neuro-chemische stoffen vrijmaken, zoals het hormoon oxytocine.  

Alleen bij gewenste knuffels

De afgifte van oxytocine tijdens sociale interacties is contextafhankelijk: alleen wanneer een knuffel gewenst is, zullen de troostende en belonende effecten worden gevoeld. Opmerkelijk is dat de knuffelaars of strelers geen mensen hoeven te zijn. Het oxytocineniveau stijgt zowel bij een hond als bij zijn baasje wanneer het dier geaaid en geknuffeld wordt. De afgelopen maanden hebben we onze natuurlijke instincten moeten afremmen om aanraking te gebruiken om te kalmeren, te verzachten en te tonen dat we om iemand geven. Als we van de pandemie worden bevrijd, zullen we knuffels ongetwijfeld weer normaal gaan vinden. Hoewel we ze nu misschien een beetje meer zullen waarderen…