De gele helpers - 75 jaar Wegenwacht

Dit jaar, op 15 april om precies te zijn, bestaat de Wegenwacht vijfenzeventig jaar. Dankzij constante vernieuwing en innovatie is hulp voor weggebruikers tegenwoordig altijd dichtbij. Zo deden afgelopen jaar bijna honderdduizend weggebruikers een beroep op de negenhonderd gele helpers in ons land. Lees hier hoe het in 1946 begon met zeven motorrijders en hoe de Wegenwacht door de jaren heen overstapte op verschillende merken auto’s.  

Canadese Harley Davidsons 

Het plan voor een Nederlandse hulporganisatie voor weggebruikers is geïnspireerd op de Britse Automobile Association (AA) en ligt er al in de jaren ’20 van de vorige eeuw. Het wegennet is ons land is dan nog beperkt, maar de verwachting is dat het in de komende decennia fors zal groeien. Maar de Tweede Wereldoorlog gooit roet in het eten, het plan kan niet worden uitgevoerd. Na de bevrijding wordt het plan weer opgepakt en op 15 april 1946 gaan de eerste zeven wegenwachters op pad. Ze rijden op geel gespoten Harley Davidsons WLC’s, beter bekend als ‘Liberators’ (bevrijders),  die het Canadese leger na het vertrek heeft achtergelaten in ons land. Aan deze robuuste motor wordt een speciaal ontworpen zijspan gemonteerd met daarin gereedschap en kleine onderdelen.  

Vaste routes  

De motoren patrouilleren in het begin op vaste routes in het westen van het land. Ze rijden heen en weer en stoppen als ze op hun route een pechgeval tegenkomen. Dat gebeurt in die jaren regelmatig, want het naoorlogse wagenpark is in slechte staat. In 1950 is de Wegenwacht in elke provincie actief. Er rijden dan een kleine 100 zijspancombinaties door het hele land. In de eerste vijf jaren koopt de ANWB nog tientallen nieuwe Harley Davidsons, maar begin jaren ’50 valt de keuze op de BSA M21 motorfiets. De AA gebruikt dezelfde motor en heeft er goede ervaringen mee. In 1955 telt de organisatie intussen 166 wegenwachten die in zomer en winter, door weer en wind hun werk doen op de motor.  

Van motorfietsen naar auto’s  

Rond 1960 stapt de ANWB af van de motorfiets en kiest voor de auto. De keus valt op de Citroën 2CV in de uitvoering ‘besteleend’. Deze auto is veiliger en comfortabeler voor de medewerker dan de motor en biedt meer ruimte aan gereedschap en onderdelen. Niet alle wegenwachten zijn direct enthousiast. De mannen die van de motorfiets naar de auto overstappen worden door hun motorcollega’s soms gekscherend ‘opa’ genoemd. De Eend blijft tot 1973 het meest gebruikte voertuig in de Wegenwachtvloot. Halverwege de jaren ’60 start de zoektocht naar een opvolger voor de 2CV. Er wordt geëxperimenteerd met de Daf 33 en de Citroën Ami, maar uiteindelijk blijkt de Renault 4 beter geschikt. Die heeft een sterkere motor en heeft als bijkomend voordeel een achterklep waaronder de wegenwacht wat beschut staat bij regen. De R4 blijft in dienst tot 1982.  

Volkswagen langst gebruikte automerk  

Eind jaren ’70 wordt uitgekeken naar een opvolger van de Renault 4. De Volkswagen Golf komt na een periode van testen als beste kandidaat uit de bus. De Golf blijft in de daaropvolgende decennia een vaste waarde in het arsenaal van de Wegenwacht. In 1996 komt daar voor gebruik in de stad de compactere Volkswagen Polo bij. In hetzelfde jaar komen de eerste Volkswagen Transporters T4 in actie. De T4 voldoet zo goed dat ook zijn opvolgers T5 en T6 bij de Wegenwacht worden ingezet. In 2004 komt er vervanging voor de Golf als de Volkswagen Touran zijn intrede doet. Hij doet dienst tot 2018. Vanaf 2010 wordt de Touran terzijde gestaan door de compactere Volkswagen Caddy die met zijn schuifdeuren het werken langs de weg veiliger maakt. De Wegenwacht Accuservice zet sinds 2016 de Ford Transit Connect in.  

Elektrisch

Omdat de ANWB innovatie en duurzaamheid belangrijk vindt, werd in het afgelopen decennium volop geëxperimenteerd met elektrische voertuigen. Sinds 2016 rijden in de grote steden elektrische Wegenwachtfietsen rond. Eerst met een aanhanger vol gereedschap achter de fiets, maar sinds 2018 ook als bakfiets. De fiets is in het drukke stadsverkeer sneller en milieuvriendelijker en minstens zo belangrijk - de berijder kan er nagenoeg dezelfde reparaties mee doen als zijn collega’s met een auto. In 2018 schafte de Wegenwacht de e-Golf, de Nissan E-NV200 en de elektrische Zero motorfiets aan. De Zero’s rijden in Den Haag, Amsterdam en Utrecht en zijn schoner en sneller in het stadsverkeer. Het wagenpark wordt verder verrijkt met een auto op waterstof, de Hyundai ix35. Het typeert de jubilerende Wegenwachtorganisatie - altijd nieuwe mogelijkheden onderzoeken, steeds alert blijven en ervaring opdoen met de nieuwste technieken om op elk moment de juiste keuzes te kunnen maken voor de toekomst. Vooralsnog is de kleine actieradius en het geringe laadvermogen een beperkende factor voor de grootschalige inzet van de elektrische auto voor het Wegenwachtwerk, maar komt meer en meer verandering in. De laatste aanwinst voor het wagenpark is de ruime en goed rijdende Peugeot Partner, die de VW Caddy sinds 2019 geleidelijk vervangt.

Kijk hier naar een filmpje uit 1948 toen de Wegenwacht haar tweejarige bestaan vierde

Bron: ANWB