Met mate slapen houdt je hersenen scherp

Oudere volwassenen die te kort of te lang slapen ondervinden een grotere cognitieve achteruitgang dan degenen die met mate slapen, zelfs wanneer rekening wordt gehouden met de gevolgen van de vroege ziekte van Alzheimer, zo blijkt uit een studie van onderzoekers van de Washington University School of Medicine in St. Louis.

Met mate

Zoals zoveel goede dingen in het leven, is slaap het beste met mate. Uit een meerjarige studie van oudere volwassenen bleek dat zowel kort- als langslapers een grotere cognitieve achteruitgang kenden dan mensen die met mate sliepen. Slechte slaap en de ziekte van Alzheimer worden beide in verband gebracht met cognitieve achteruitgang, maar het is moeilijk gebleken de effecten van beide uit elkaar te houden. Door de cognitieve functie van een grote groep oudere volwassenen gedurende verschillende jaren te volgen en deze te analyseren aan de hand van niveaus van Alzheimer-gerelateerde eiwitten en metingen van hersenactiviteit tijdens de slaap, genereerden de onderzoekers cruciale gegevens die helpen de gecompliceerde relatie tussen slaap, Alzheimer en cognitieve functie te ontrafelen. De bevindingen kunnen helpen om de geest van mensen scherp te houden als ze ouder worden. De bevindingen zijn gepubliceerd op 20 oktober in het tijdschrift Brain.  

Uitdaging

Het is een uitdaging geweest om te bepalen hoe slaap en verschillende stadia van de ziekte van Alzheimer met elkaar in verband staan, maar dat is wat men moet weten om te beginnen met het ontwikkelen van behandelingen. De studie suggereert dat er een middengebied is, een soort 'sweet spot', voor de totale slaaptijd waarin de cognitieve prestaties stabiel. Korte en lange slaaptijden werden geassocieerd met slechtere cognitieve prestaties, misschien als gevolg van onvoldoende slaap of slechte slaapkwaliteit. ‘Een onbeantwoorde vraag is of we kunnen ingrijpen om de slaap te verbeteren, bijvoorbeeld door de slaaptijd voor kortslapers met een uur of zo te verlengen, zou dat een positief effect hebben op hun cognitieve prestaties zodat ze niet langer achteruitgaan? We hebben meer gegevens nodig om deze vraag te kunnen beantwoorden’ zegt een van de onderzoekers.  

Slaap en cognitieve achteruitgang

In totaal verkregen de onderzoekers slaap- en Alzheimergegevens van 100 deelnemers van wie de cognitieve functie gedurende gemiddeld vierenhalf jaar werd gecontroleerd. De meeste (88) hadden geen cognitieve stoornissen, elf waren zeer licht gestoord, en één had een lichte cognitieve stoornis. De gemiddelde leeftijd was 75 jaar op het moment van het slaaponderzoek. De onderzoekers vonden een verband tussen slaap en cognitieve achteruitgang. In het algemeen daalden de cognitieve scores voor de groepen die minder dan vierenhalf of meer dan zesenhalf uur per nacht sliepen -zoals gemeten door monitor op hun hoofd- terwijl de scores stabiel bleven voor degenen die ergens tussen het aantal uren sliepen.  

Alzheimer

De ziekte van Alzheimer is de belangrijkste oorzaak van cognitieve achteruitgang bij oudere volwassenen en is verantwoordelijk voor ongeveer 70% van de gevallen van dementie. Slechte slaap is een veel voorkomend symptoom van de ziekte en een kracht die de progressie van de ziekte kan versnellen. Studies hebben aangetoond dat mensen die te kort of te lang slapen een grotere kans hebben om slecht te presteren op cognitieve tests, maar dergelijke slaapstudies bevatten meestal geen beoordelingen van de ziekte van Alzheimer. Om de afzonderlijke effecten van slaap en de ziekte van Alzheimer op cognitie te onderzoeken, benaderden de onderzoekers vrijwilligers die jaarlijkse klinische en cognitieve evaluaties ondergaan en die een bloedmonster afgeven om te worden getest op de hoog-risico Alzheimer genetische variant APOE4. Voor deze studie leverden de deelnemers ook monsters van de hersenvloeistof om de niveaus van Alzheimereiwitten te meten en sliepen ze elk met een kleine EEG-monitor op hun voorhoofd gedurende vier tot zes nachten om de hersenactiviteit tijdens de slaap te meten.  

Kwaliteit

‘Het was bijzonder interessant om te zien dat niet alleen degenen met een korte slaap, maar ook degenen met een lange slaap meer cognitieve achteruitgang hadden’ zei een van de onderzoekers, een professor in de neurologie. ‘Het suggereert dat de kwaliteit van de slaap de sleutel kan zijn, in tegenstelling tot de totale slaap.’ De slaapbehoeften van elke persoon zijn uniek en mensen die uitgerust wakker worden met een kort of lang slaapschema moeten zich niet gedwongen voelen om hun gewoonten te veranderen, zeggen de onderzoekers. Maar degenen die niet goed slapen moeten zich ervan bewust zijn dat slaapproblemen vaak kunnen worden behandeld.

Bron: Washington University School of Medicine in St. Louis