menu

De ‘Titanic van de Bergen’ wordt hotel

Het kreeg de bijnaam ‘Titanic van de Bergen’, maar nu krijgt het monumentale en in verval geraakte treinstation van Canfranc een nieuw leven als vijfsterrenhotel, 51 jaar nadat de internationale spoorverbinding over de Pyreneeën werd gesloten.

De 'Titanic van de Bergen' wordt hotel - Jongbelegen.nu

Spoorwegkathedralen

Het verhaal van het station van Canfranc, een dorp op meer dan 1.000 meter boven de zeespiegel aan de Frans-Spaanse grens, is er een van ijdele ambitie en genadeloze mislukking, van onbekwaamheid en corruptie, van intriges, smokkelarij en een eeuw van pech. Spanje wilde laten zien dat het in staat was iets te bouwen op de schaal van Europa's grote ‘spoorwegkathedralen’. Tegen de tijd dat het werd gebouwd behoorde het, conceptueel en technisch, al tot de 19e eeuw. Het probleem was echter dat het station in 1853 werd ontworpen, maar pas in 1928 werd voltooid.  

Nazi’s

Bij de openingsceremonie van de lijn zei de Spaanse koning Alfonso XIII plechtig: ‘De Pyreneeën bestaan niet meer.’ De bergen waren echter slechts één van de obstakels voor het succes van Canfranc. Er bestaan veel mythen en legenden over het station, zoals dat het de loop van de tweede wereldoorlog zou hebben veranderd. Dat is niet zo, maar het heeft zeker een rol gespeeld. Nadat de nazi's Frankrijk hadden bezet, gebruikte het Spaanse Franco-regime Canfranc om wolfraam, van vitaal belang voor de productie van tanks, te ruilen tegen nazi-goud, waaronder één enkele zending van 86 ton. Franco wilde goede relaties met Groot-Brittannië en de VS onderhouden, maar was niet van plan de kans op lucratieve handel met Nazi Duitsland af te slaan.  

Spionnen

Het station werd van alle kanten door spionnen gebruikt en er wordt gezegd dat ook talrijke Joden via Canfranc aan de vervolging in Vichy-Frankrijk zijn ontsnapt. Er zit een kern van waarheid in al deze verhalen, maar volgens bewoners van Canfranc zijn ze wel overdreven. Het is bijvoorbeeld waar dat Joden het station als oversteekplaats gebruikten, maar niet op grote schaal. En hoewel de Duitsers tijdens de Tweede Wereldoorlog de douanepost aan de Franse kant bedienden, hebben ze Canfranc nooit bezet. Verhalen over het hakenkruis dat aan de vlaggenmast van het station wapperde kloppen ook niet.   

Pech

In feite heeft het station weinig anders gehad dan pech. Het was nog maar net geopend toen de financiële crash van 1929 toesloeg. Twee jaar later werd het zwaar beschadigd door een brand. Toen, in 1936, begon de Spaanse burgeroorlog, en op het moment dat die eindigde brak de tweede wereldoorlog uit. Tegen de tijd dat de vijandelijkheden eindelijk voorbij waren, was de dictatuur van Franco geïsoleerd en het internationale spoorwegverkeer kwam pas in de jaren 1950 weer op gang. Het spoor aan de Franse kant had echter een andere spoorwijdte dan het Spaanse, zodat passagiers en bagage van de ene trein op de andere moesten worden overgeladen, waardoor de toch al lange reisduur nog langer werd. De lijn was nooit levensvatbaar.  

In verval

In 1970 werd een brug beschadigd door een ontsporing, wat een excuus was om het station te verlaten, dat met zijn 365 ramen en 200 meter lange perron in verval raakte. Tegenwoordig heeft het station alleen nog een bescheiden Spaanse binnenlandse dienst. Het hotel met 104 kamers wordt ontworpen door de architecten Joaquín Magrazó en Fernando Used, in samenwerking met de regionale regering van Aragón en de Barceló hotelketen. De voorgevel blijft behouden, maar achter het bestaande station wordt een nieuw station gebouwd dat via de vestibule van het hotel zal worden betreden. Het complex zal een conferentiecentrum met 200 zitplaatsen, een spoorwegmuseum, winkels en een pelgrimsherberg omvatten, aangezien Canfranc op een van de routes naar bedevaartsoord Santiago de Compostela ligt.  

Somport tunnel

Gehoopt wordt dat het hotel het dorp nieuw leven zal inblazen wanneer de werkzaamheden eind volgend jaar zijn afgerond, maar waarschijnlijk duurt het nog wel even voordat de verbinding met Pau in Frankrijk weer functioneert. Frankrijk en Spanje zijn overeengekomen om in 2020 te beginnen met de heropening van de 7,8 km lange Somport tunnel, die de twee landen met elkaar verbindt, en met steun van de EU hoopt men dat de Canfranc lijn en het station tegen 2026 volledig operationeel zullen zijn. Ondertussen is het station een bedevaartsoord op zich geworden voor mensen die geïnteresseerd zijn in industrieel erfgoed en die genieten van de treinreis door het spectaculaire landschap van de Pyreneeën. Een heel bijzondere reisbestemming!

 

 

juli 2021
Wim van der Oest
Kan lezen en schrijven met woorden. Vier decennialang tekstschrijver en auteur. Enthousiast medeoprichter van Jongbelegen. Waarom? Omdat hij online maar bar weinig magazines kon vinden die niét tuttig en ouderwets zijn.

Goed stuk

Deel dit artikel: