Dit mochten we vroeger niet zien op de televisie

Tot 1977 hadden we in Nederland de Centrale Filmkleuring. Deze club onderwierp elke film aan een strenge censuur en kon filmdistributeurs dwingen om bepaalde scènes die te uitgesproken seksueel of gewelddadig waren uit films te verwijderen. Maar ook de Amerikaanse series waar we op televisie naar keken waren, zonder we dat beseften, zwaar gecensureerd. Hier wat opvallende voorbeelden van wat er allemaal niet mocht.

Slapen in tweepersoonsbedden  

In de jaren vijftig en zestig werd seks beschouwd als een privéaangelegenheid, en zelfs de suggestie van seksuele betrekkingen tussen gehuwde paren werd als ongepast beschouwd. Televisienetwerken gingen tot tamelijk extreme maatregelen over om zelfs de geringste hint van seksualiteit te voorkomen, zelfs binnen het huwelijk. In televisiesshows mochten getrouwde koppels zoals Rob en Laura Petrie uit ‘The Dick Van Dyke Show’ niet in een tweepersoonsbed liggen maar moesten zij in ver uit elkaar liggende aparte bedden slapen  

Zwangerschap  

In het midden van de 20e eeuw waren getrouwde stellen niet alleen verplicht in aparte bedden te slapen, maar vrouwen mochten ook niet zwanger zijn in televisieshows. In feite mochten zij, hun echtgenoten of iemand anders het woord ‘zwangerschap’ niet eens in de mond nemen. In de klassieke sitcom ‘I Love Lucy’, met Lucille Ball en Desi Arnaz in de hoofdrollen, omzeilden ze het verbod van de omroep door Lucy Ricardo, het personage dat Ball speelde, ‘enceinte’ te noemen, wat Frans is voor zwanger. De censuur keurde het goed, en ‘Lucy Is Enceinte’, een speciale aflevering van het derde seizoen, kondigde Lucy's zwangerschap aan.  

WC’s    

De eerste aflevering van de televisiekomedie ‘Leave It to Beaver’ (1957-1963) werd bijna niet uitgezonden vanwege een WC. Beaver en zijn oudere broer Wally waren van plan een schildpad te houden in de toilettank van de badkamer naast hun slaapkamer. ‘In die tijd kon je niet alleen geen toilet laten zien, maar ook geen badkamer op TV. Het was verboden’ legde acteur Mathers later uit. Toen de producers van de show ermee instemden om alleen de achterkant van de toilettank te laten zien, besloten de netwerkcensoren een uitzondering te maken op hun regel die uitzendingen met toiletten erin verbood, en ‘Leave It to Beaver’ verdiende de onderscheiding de eerste sitcom ooit te worden waarin een WC was te zien.  

Politieke parodieën  

Bob Dylan zou optreden op 12 mei 1963 in ‘The Ed Sullivan Show’, een immens populaire variétéshow. Hij was toen nog grotendeels onbekend bij het grote publiek. Dylan had auditie gedaan voor de show met een parodie gezongen vanuit het standpunt van een paranoïde conservatief die communisten zocht, ‘overal, inclusief in zijn schoorsteen, toilet en handschoenenkastje’. Hoewel Sullivan de uitvoering goedkeurde, vond een CBS leidinggevende het nummer te controversieel. Dylan kreeg een ultimatum: zing een ander lied of verander de tekst. In plaats daarvan koos de zanger ervoor om niet in de show te verschijnen. 

Sensuele cartoons  

Max Fleischer’s stripfiguur Betty Boop verscheen oorspronkelijk op het witte doek, maar ze maakte haar debuut op TV in de jaren ‘50. Tegen die tijd waren de meeste censuurkwesties rond haar opgelost tussen vertegenwoordigers van de Motion Picture Production Code (de censuur) en de Fleischer Studios, die haar tekenfilms maakten. De Code strafte Betty voor haar korte rokken en kousenband, voor haar sexappeal en voor haar het uitdragen van bevrijding en plezier. Als gevolg daarvan werden haar rokken langer, haar kousenband verwijderd en begon ze kokerrrokken en kragen te dragen. Ze werd ook kindermeisje en veranderde in een verantwoordelijke, moederlijke vrouw.  

‘Naakte’ cartoonfiguurtjes  

De TV-censuur was fel gekant tegen sensualiteit en zeker niet van plan om naaktheid te tonen. Betty Boop was niet het enige personage dat niet mocht worden uitgezonden vanwege haar naaktheid. Een andere naakt tekenfilmfiguur, Tweety Bird van Warner Bros. kreeg te horen dat hij kleren -of liever veren- moest aantrekken. In zijn eerste tekenfilm is Tweety roze, maar de censuur vond dat hij er naakt uitzag. Dus werd hij overgeschilderd in geel zodat hij veren leek te hebben.  

Beha’s  

Zelfs TV-spotjes ontsnapten niet aan de censuur. Vreemd genoeg mochten etalagepoppen wel beha's showen op de publieke zenders, maar tot 1987 gold dat niet voor modellen. Op 4 mei van dat jaar zond NBC de eerste vrouw uit die een beha droeg, de Playtex Cross Your Heart beha. Volgens de directeur van Playtex werd het tijd. ‘Ik zie niet in waarom het taboe zou moeten zijn om een vrouw in een beha te laten zien’ zei hij. ‘Het is veel effectiever om de eigenschappen van het product te laten zien dan op een pop.’ De directeur van Grey Advertising, het bedrijf dat de reclame produceerde, was het daarmee eens. ‘We hebben een hele generatie kinderen die is opgegroeid met de gedachte dat wanneer een vrouw haar blouse uittrekt, ze in een etalagepop verandert’ zei hij.